گاهنبار ( یا گهنبار) در معنای لغوی ترکیب دو کلمه گاهان و بار است، گاهان به معنای زمان و بار به معنای نتیجه و ثمر است ، پس گاهنبار به معنای زمان به ثمر رسیدن (زمانی که هر بخشی از آفرینش به اتمام می‌رسید).

هر سال شش گهنبار دارد که طی آنها زرتشتیان به خیرات و اطعام دیگران می‌پردازند و از درگاه اهورامزدا برای آفرینش جهان سپاسگزاری می‌کنند. در هر کدام از این گاهنبارها پنج روز جشن گرفته می‌شد.

1 –  مَیدیوزَرِم (Maidh-yo-zarem) – میانه بهار یا میانه فصل سبز :

 وقتی که سبزیجات تازه به فراوانی یافت می شود. این واژه در اوستا « مَیدیو»، به معنی میان و« زَرِم» به معنی بهار آمده است. این گهنبار که در خصوص آفرینش آسمان است‌، از روز خور تا دی بمهر ایزد یعنی روز 11 تا 15 اردیبهشت ماه زرتشتی (10 تا 14 اردیبهشت ماه در گاهشماری رسمی‌) برپا می‌‌شود. زمان این گهنبار‌، زمان رشد گیاهان و رونق گرفتن کشاورزی است‌.

2 –  مَیدیوشـِم (Maidh-yo-shema) – میانه تابستان :

زمان رسیدن گندم و دیگر غلات. این واژه در اوستا «مَیدیو» به معنی میان و«شمه» به معنی تابستان آمده است. این جشن در میان تابستان بزرگ 7 ماهه قرار می‌‌گیرد و آن را با انقلاب تابستانی یکی گرفته اند. دومین گهنبار سال از خیر ایزد و ماه تیر آغاز شده و تا روز دی به مهر یعنی از 11 تا 15 روز تیرماه زرتشتی ( از 8 تا 12 تیر ماه در گاهشماری رسمی )ادامه دارد.  این گهنبار در خصوص آفرینش آب  است. فاصله ی نخستین گهنبار سال تا این جشن 60 روز است.

3 –  پَـیتـه‌شَـهیم (Paiti-shahem) – پایان تابستان :

زمان برداشت میوه جات. این واژه در اوستا و در پهلوی آمده است. این گهنبار که در خصوص آفرینش زمین است، از روز اشتاد تا انارام ایزد یعنی از روز 26 تا 30 شهریور ماه باستانی (21 تا 25 شهریور ماه در گاهشماری رسمی ) برپا می‌‌شود. زمان این گهنبار آخر تابستان بزرگ است که برابر با آغاز مهر ماه کنونی است و هنگام برداشت محصول تابستانی و خرمن است. فاصله دومین گهنبار سال تا این جشن 75 روز است.

4 – اَیاثَرِم یا ایاسرم(Aya-threm ) –  آغاز فصل سرما :

کاشت محصولات زمستانی. این گهنبار که در خصوص آفرینش گیاهان است و از روز اَشتاد تا انارام ایزد یعنی از روز 26 تا 30 مهر ماه زرتشتی ( 20 تا 25 مهر ماه در گاهشماری رسمی) برپا می‌‌شود. این گهنبار ، با گهنبار پیشین 30 روز فاصله دارد. ایاسرم‌گاه زمانی است که چوپانان با گله خود پیش از آمدن سرما از چراگاه های تابستانی به خانه باز می‌‌گردند‌.

5 –  مَیدیارِم (Maidh-ya-rem) – زمان استراحت کامل (میانه سال یعنی میانه زمستان) :

این گهنبار که در خصوص آفرینش جانوران است و از روز مهر تا وِرَهرام ایزد از ماه دی یعنی از روز 16 تا 20 دی ماه زرتشتی (10 تا 14 دی ماه گاهشماری رسمی‌) برپا می‌‌شود. فاصله‌ی این گهنبار، با گهنبار پیشین 80 روز است.

6 –  هَـمَـس پَـت‌مَـدَم(Hamas-path-maedem)   برابری شب و روز یا برابری سرما و گرما (پایان زمستان و هنگام اعتدال بهاری) :

آماده شدن برای باز زنده شدن طبیعت. این گهنبار که در خصوص آفرینش انسان است، از روز اهنود تا وهیشتوایش یعنی پنج روز پایان سال ( 25 تا 29 اسفند ماه گاهشماری رسمی ) برپا می‌‌شود. این گهنبار 75 روز پس از گهنبار پیشین برپا می‌‌شود.این 5 روز را << پنجه بزرگ >> نیز می‌‌نامند.

 

error: Content is protected !!