نوروز

 

بزرگترین جشن ایرانیان از کهن تا به امروز، جشن زایش دوباره طبیعت یعنی نوروز بوده است و زرتشتیان نخستین روز از نوروز را با رفتن به نیایشگاه‌ها و خواستن‌ آرزوهای خوب برای همه‌ مردم دنیا آغاز می‌کنند و از اهورامزدا سالی پر از آرامش، سالی پر از شادی و تندرستی، سالی پر از فراوانی آرزو می‌کنند. همچنین ششمین روز نوروز (خورداد روز از ماه  فرودین در تقویم زرتشتی) به باور زرتشتیان روز زایش اشوزرتشت می باشد و به جشن و شادمانی می پردازند.

زرتشتیان چند روز پیش از نوروز، خانه و جای زندگی خود را پاک می‌سازند. در آتشدان خانه‌شان آتش می‌افروزند و کندر و چوب سندل بر آن می‌نهند، عود می‌سوزانند و یا پراکندن بوی خوش در هوای پیرامون زیست‌گاه خود، مهر و دوستی را در خانواده و محل زندگی خویش افزون می‌سازند. خانه تکانی و پاک کردن گرد و خاگ از چهره‌ خانه ، آماده کردن آجیل و شیرینی نوروزی و تهیه‌ پوشاک نو برای فرزندان از آیین‌های پیش از نوروز است.

قبل از نوروز زرتشتیان گهنبارِ چَهره هَمَسپَت‌مَیدیارِم گاه که آخرین چَهره گهنبار است ، را جشن می گیرند که نوید دهنده نوروز می باشد.

 

سفره هفت سین:

زرتشتیان برای نوروز هفت سینی تدارک می بینند که در درون آن نمادهایی وجود دارد:

سبزه : نشان زایش دوباره و سبزی، سرزندگی، حیات و شادابی همزمان با نو شدن دامان طبیعت است.

سمنو : که از جوانه‌های تازه رسیده گندم تهیه می‌شود، نماد فراوانی خوراک و نیز نمادی برای زایش گیاهی و بارور شدن گیاهان می باشد.

سیر : نماد میکروب زدایی و پاکیزگی محیط زیست و سلامت بدن می باشد.

سنجد : عطر برگ و شکوفه‌های سنجد محرک عشق و مهر است

سماق : نماد عشق مهر و پیوند دلها است که بر سر سفره هفت سین نهاده می‌شود.

سرکه :  نمایانگر پاکی محیط، زدودن آلودگی می باشد.

سیب : نمادی از تندرستی و زیبایی است.

 

بر روی سفره هفت سین چیدنی‌های دیگر هم نهاده می‌شود  که با حرف “س” آغاز نمی شود:

کتاب گاتها یا خرده اَوِستا، تخم مرغ، ماهی قرمز، آینه و شمع، انار، شیرینی، شربت و آجیل.

زرتشتیان ظرفی از آب که در آن آویشن ریخته شده را نیز در سر سفره می گذارند و معمولا میوه ای چون سیب را در آن شناور می کنند.

همازوری و همبستگی هنگام سال نو

به باور سنتی زرتشتی، همه‌ اهل خانه به هنگام آغاز سال بایستی پاکیزه باشند، بنابراین پیش از آن سر و تن خود را می‌شویند، لباس‌های نو پوشیده و پیرامون سفره‌ هفت‌سین جای می‌گیرند. چند دقیقه مانده به آغاز سال همه افراد خانواده  با هم سرودهایی از گاتِها یا اَوِستا را که در سپاس و ستایش اهورامزدا و ستایش زندگی و آفریده‌های نیک اهورایی است، زمزمه‌وار می‌خوانند. اندکی پس از نو شدن سال، نخست بانوی خانه آینه و گلاب‌پاش را از سفره‌ نوروزی برمی‌دارد و گلاب در دست هر یک از اعضای خانه می‌ریزد و هم‌زمان آینه را روبه‌روی چهره‌ی آنان می‌گیرد تا روی خود را در آن ببینند. وی این کار را از سالخورده‌ترین فرد خانه آغاز می‌کند و با این کار، نوروز را به هر کدام از آنان شادباش می‌گوید؛ آن‌گاه پذیرایی نوروزی نخست با نقل و سپس با دیگر شیرینی‌ها آغاز می‌شود.

پس از آن پدر خانواده به باشندگان سکه یا اسکناس نو پیشکش می‌دهد. سپس همه جشن نوروز را شادباش می‌گویند و با اندکی از خوراکی‌های درون سفره پذیرایی می‌شوند و سال نو را با شادی آغاز می‌کنند. در فرهنگ و باور مزدیسنان، شایسته‌تر است تا نخستین روز سال نو، همگان به آتشکده یا نیایشگاه محل زندگی خود بروند تا روز نو و سال نو را با همازوری و همبستگی در جایگاهی ورجاوند و پر فروغ، با نیایش به درگاه خداوند جان و خرد آغاز کنند

همچنین در میان زرتشتیان ایران مرسوم است که روز نخست سال نو را به خانه ی خانواده هایی که درگذشته ای در سالی که گذشت داشته اند،  می‌روند و بدین گونه یاد آن درگذشته را گرامی میدارند و پس از آن دید و بازدیدهای نوروزی از نخستین روز فروردین ماه آغاز می‌شود.

 

سیزده‌بدر؛ گرامیداشت زیست بوم

سیزده به در رسمی است که میان ایرانیان مرسوم است و زرتشتیان نیز آن را برگزار می کنند. در روز سیزدهم فروردین مردم مقداری آجیل و شیرینی‌های برجای مانده در سفره‌ نوروز و شِشَه (سبزه‌) سفره‌ نوروزی را با خود به دشت و صحرا برده و در دامان طبیعت و در دشت و صحرا به شادی و پایکوبی می‌پردازند. رسم است که ایرانیان سبزه نوروزی را  به آب روان می‌سپارند و آرزو می‌کنند که سالی پربرکت و خرم داشته باشند.