
آتَشکَده یا آتَشگاه ، به نیایشگاه زرتشتیان گفته میشود که در آن آتش در جایگاه خاصی جای گرفتهاست و مهمترین نیایشهای دینی در آن و در برابر آتش انجام میگیرد.
اهمیت نور و آتش:
پرستش سو (= قبله) ما زرتشتیان نور و روشنی است به این معنا که همواره برای ستایش و نیایش اهورامزدا (خداوند یکتا) به سوی نور و روشنایی می ایستیم. در زمان ستایش و نیایش خداوند، ایستادن به سوی نورهای طبیعی چون پرتوهای نور خورشید در روز و روشنایی ماه در شب و همچنین رو کردن به آتش به عنوان منبع گرمی و روشنی طبیعی همواره نسبت به دیگر نورهایی که با چراغ ها برقی تامین می شود اولویت دارد.
شکل گیری آتشکده ها:
کلمه آتشکده به معنی خانهی آتش بوده و زرتشتیان از کلمه « دَرِ مِهر » و « دَر بِمِهر » نیز برای آن استفاده می کنند. به باور ما زرتشتیان آتش به همراه خاک و هوا و آب از اجزای چهار گانه آفرینش هستند و زرتشتیان همواره در نگهداری و پاکیزه نگاه داشتن این چهار عنصر کوشا هسند. از زمان کشف شیوه نگهداری و به کار گیری آتش بود که زندگی مردمان دنیا پیشرفت بسیاری نمود و تمدن های مختلف بشری پدید آمد. اما در آن زمان همواره روشن کردن دوباره آتش بسیار دشوار بود و همواره نگهداری از آتش و جلوگیری از خاموش شدن بهترین شیوه بود که بتوانند آتش را برای مواقع نیاز در دسترس داشته باشند و اینگونه بود که نخستین آتشکده ها شکل گرفتند.
با شکل گیری دین زرتشتی، آتشکده ها مکان نیایش و ستایش زرتشتیان گشتند و ساختار آتشکده ها در دین زرتشتی همواره به گونه ای است که چهار عنصر آتش و آب و خاک و هوا در کنار یکدیگر بوده و همواره در کنار آتشکده ها چاه و یا حوض آب ساخته می شود و زرتشتیانی که در این مکان ها جمع می شوند رو به نور و روشنی آتش در این آتشکده ها به راز و نیاز با اهورامزدای یگانه می پردازند.
طرح آتشکده به شکل زیر می باشد :
1 – درب ورودی به آتشکده
2 – قبل از ورود به نیایشگاه ، دست و صورت به منظور پاکیزگی شسته می شود
3 – سالن نیایشگاه
4 – قفسه کتابهای گاتها (اوستا) برای نیایش کنندگان
5 –قسمت ورودی به آتشگاه .
6 – مقدس ترین قسمت هر آتشکده می باشد، که آتش در آن نگاهداری می شود و به شکل اتاق کوچک مکعب یا مکعب مستطیل می باشد که به آن گنبد یا آتشگاه گفته می شود. آتش همواره در این اتاق توسط موبدان زرتشتی نگهداری می شود و هرگز خاموش نمی شود.